ارزیابی لاینهای نخود تیپ کابلی در شرایط آبی ودیم

برای بررسی صفات مختلف در ژنوتیپ های مختلف نخود و بررسی واکنش ژنوتیپ های مختلف این گیاه نسبت به تنش خشکی وتعیین ژنوتیپ های مقاوم به خشکی ، این آزمایش با 40 ژنوتیپ نخود تیپ کابلی به همراه شاهد حساس به خشکی (ilc3279) در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با دو تکرار در دو شرایط آبی و دیم در سال زراعی 88-87 ، در موسسه تحقیقات کشاورزی دیم سرارود کرمانشاه اجرا شد . برای ارزیابی ژنوتیپ های نخود نسبت به تنش خشکی از شاخص های حساسیت به تنش (ssi) ، تحمل به تنش (sti) ، میانگین هندسی بهره وری (gmp) ، تحمل (tol) و میانگین بهره وری (mp) استفاده شد . نتایج نشان دادکه در هر دو شرایط آبی و دیم، بیشترین عملکرد دانه مربوط به ژنوتیپ flip 01-6cو ژنوتیپ flip 02-70c بود . همچنین پس از تجزیه رگرسیون گام به گام مشخص شد در بین صفات بیشترین ارتباط را تعداد شاخه ثانویه با عملکرد در هر دو شرایط آبی و دیم دارد . نتیجه تجزیه علیت نیز نشان داد که بیشترین اثر مستقیم را صفت تعداد شاخه ثانویه با عملکرد درهردوشرایط آبی ودیم دارا می باشد.نتیجه تجزیه به عامل ها نیز در شرایط آبی با چهار عامل که جمعا حدود 76 درصد تغیرات کل داده ها را در این شرایط توجیه می نمودند، همراه بود نتیجه این تجزیه برای شرایط دیم نیز با پنج عامل که 2/83 از تغیرات کل داده ها را توجیه می نمودند همراه بود .تجزیه کلاستر به روش حداقل واریانس وارد نیز برای شرایط دیم 4 و شرایط آبی 7 خوشه یا کلاستر را در پی داشت .به منظور بررسی شباهت بین ارقام از نظر شاخص های مقاومت به تنش از نمودار بای پلات استفاده گردید که در این نمودار بیشتر ارقام در وسط نمودار قرار گرفتند که حاکی از این است که اکثر ارقام از نظر این شاخص ها مقادیر متوسطی داشتند.ارزیابی ژنوتیپ از نظر شاخص های تحمل به تنش نشان دادکه از نظر سه شاخص gmp، sti وmp ژنوتیپ هایflip 01-6c و flip 02-70c وflip03-35c وflip02-4c دارای بیشترین مقادیر بودند و به عنوان ژنوتیپ های مقاوم به خشکی تعیین شدند . سه شاخص gmp ، sti و mp در دو محیط تنش و بدون تنش همبستگی مثبت و زیاد با عملکرد دانه داشتند وبه عنوان مناسب ترین شاخص ها برای تفکیک وشناسایی ژنوتیپ های حساس و مقاوم به تنش توصیه شدند .